Alleen ga je sneller, samen kom je verder........

Hier lees je mijn politiek 'testament' dat ik uitsprak op het afscheid van Nico (Peek) en mij als wethouders van Renkum. En ook mijn laatste bijdrage voor mijn weblog.

Dames en heren,

Fijn dat u vanmiddag gekomen bent om voormalig collega Nico Peek en mij de hand te schudden. Ik stel dat geweldig op prijs. Maar voor alle duidelijkheid toch eerst even het volgende; deze afscheidsbijeenkomst was namelijk beslist niet mijn bedoeling. Van een oud collega uit een buurgemeente ontving ik deze week naar aanleiding van dit gedwongen afzwaaien een kaart met de volgende tekst: “Onterechte, niet rationele motieven en discutabele ‘politieke overwegingen’ zijn er nu eenmaal” en zo is dat.
Veel hartverwarmende reacties ontving ik de laatste tijd van mensen die mijn vertrek betreuren en dat niet kunnen plaatsen in het licht van de verkiezingsuitslag van 3 maart van dit jaar. Voor mij was die uitslag dusdanig, mijn partij ging van 14 naar 14,9 %, dat ik die alleen maar kan opvatten als een compliment en ondersteuning voor gevoerd beleid. En wat ik verder vind van het voor en na drie maart doorlopen proces heb ik via mijn weblog en een interview met de Gelderlander al laten weten. Daar wil ik vanmiddag niet nog een keer op ingaan. Ik heb mijn punten gemaakt. Je moet nooit overdrijven.

Koppelbaas werd WethouderDirk
Ruim vijf en een half jaar geleden werd ik hier als het ware gelanceerd. In een tijdsbestek van twee dagen was ik van directeur van Koppel – een middelgrote welzijnsonderneming met ruim 80 medewerkers in Epe - wethouder van Renkum geworden. Van Koppelbaas tot wethouder Dirk. Mooi dat niet alleen GroenLinks Renkum maar iedereen in deze prachtige gemeente mij de ruimte en het vertrouwen gaf om samen met collega’s en medewerkers iets moois te maken van dit geweldige ambt.
Ik werd beëdigd op 30 september 2004. Het was op dezelfde dag dat Oosterbeek het groenste dorp van Nederland werd. Mijn voorganger en partijgenoot Theo Beneder had daar veel energie in gestoken. Groots was de wijze waarop hij die avond zijn vreugde over het groene goud met iedereen deelde. Nota bene op dezelfde dag dat ik zijn zetel ging innemen. Inderdaad, het democratische politieke systeem is keihard. Zelf heb ik dat de afgelopen weken ook aan den lijve mogen ervaren. Ik zou willen dat er een beter systeem bestond.

Jij hebt toch een goede baan?
De beëdiging op die dertigste september van 2004 vond plaats in het Bilderberghotel, de raadszaal was die avond niet beschikbaar. Daar, bij het hotel, werden Sineke en ik opgewacht door good old Steven Budding. Ik kende hem al uit de tijd dat ik Statenlid was. Hij vroeg wat ons op deze avond naar Oosterbeek bracht. Toen ik de reden had toegelicht kwam er zo’n typerende Budding reactie: “Maar Dirk jij hebt toch al een prima baan!” Helaas kan Steven er vanmiddag niet bij zijn. Tijdens een telefoongesprek heb ik hem verleden week nog aan zijn uitspraak herinnerd. Zelf was hij die al weer vergeten, ik niet!

WethouderDirk nog vier jaar door...
Vier jaar geleden is het al weer dat GroenLinks met vier zetels zo’n klinkende verkiezingsuitslag behaalde dat ik mijn wethouderschap mocht voortzetten. Dat was voor Sineke en mij het teken om op zoek te gaan naar huisvesting in de gemeente Renkum. Mooi dat mijn toen 82 jaar oude moeder (die nog steeds in Epe woont) ons daarin voluit ondersteunde. Eind 2006 kwam er zodoende een eind aan het ontstane werkritme. Met drie bussen heen en drie terug om elke dag omstreeks half negen op mijn post te zijn en vaak ’s nachts pas om half een thuis. Elke dag een uur of drie tot vier in het openbaar vervoer doorbrengen had als voordeel dat ik voldoende tijd had om al mijn dossiers en nog veel meer door te nemen. Inmiddels wonen we al weer meer dan drie jaar aan het Zweiersdal in Oosterbeek, je kan het slechter treffen. En ook daarom is het mooi dat het mij gegeven was om vijf en een half jaar uw wethouder te zijn.

“Sociaal, vitaal, groen en zakelijk is de signatuur van ons slagvaardig bestuur”.
Dat was het motto van de pimpelpaarse coalitie die de afgelopen jaren zo veel uitstekende resultaten heeft kunnen boeken voor deze mooie gemeente en haar inwoners. Het coalitieakkoord kreeg zelfs de eretitel ‘groenste akkoord van de provincie Gelderland’. De groene trui sierde vier jaar lang een wand in mijn werkkamer.
Verbaasd was ik dan ook dat eind 2009 de kleinst mogelijke meerderheid in de gemeenteraad via een motie liet weten dat de door ons college met de grootst mogelijke zorgvuldigheid voorbereide structuurvisie een te groen karakter had.

Koester het groene karakter
Ik wil iedereen hier aanwezig nog maar eens meegeven dat het groene karakter juist de oorzaak is van de onderscheidende kenmerken van de gemeente Renkum: de stuwwal en de spoelvlakte met de prachtige beekdalen, de vele landgoederen, parkbossen en bossen en de kenmerkende agrarische enclaves. Maar ook de kunst, de cultuur en de cultuurhistorie en niet in de laatste plaats het Airborneverleden. Dit alles is onlosmakelijk verbonden met het groen. Natuur en landschap zijn de groene motor voor economie en werkgelegenheid van de gemeente Renkum. Toerisme, recreatie, zorg  en dienstverlening, daar zal Renkum het van moeten hebben. Het is spijtig maar logisch dat er in dit digitale tijdperk de laatste jaren vele banen verdwenen zijn in de papierindustrie. Goed nieuws is dat er banen bijkomen in die andere sectoren. Zo heeft de Bilderberggroep in onze gemeente nu al ongeveer evenveel medewerkers als Norske Skog Parenco. En ook de transformatie van bedrijventerrein Beukenlaan naar natuur heeft geen verhoogde werkloosheid veroorzaakt. De plannen voor Renkum als een (vergeef me het woord) Valley of Wellness vind ik in dit verband veelbelovend.

College geslaagd in uitvoering
Om kort te gaan, dames en heren, het voormalige college is er in geslaagd om 80 %  van de geformuleerde doelstellingen te realiseren in afgerekende prestaties. Ik vind het een voorrecht om daar mijn stenen aan te hebben mogen bijdragen.

Financiën op orde
Ook zijn financieel de zaken veel beter op orde. De periode van coalities die verantwoordelijk waren voor jaarlijkse tekorten, belastingstijgingen en een zwakke reservepositie ligt achter ons. Wij zorgden voor jaarlijkse overschotten, lastenverlaging – vooral dankzij een slim afvalstoffenbeleid - en een solide reservepositie. Een genoegen was het om daar aan bij te dragen als wethouder met de zogenaamde ‘spending departments’ in portefeuille. Ik heb het nooit echt opgeteld, maar in mijn portefeuille gingen tientallen miljoenen om.

Subsidies verwerven loont
Naast het realiseren van taakstellingen en bezuinigingen heb ik er een sport van gemaakt om – mede dankzij de netwerken waarin ik actief was - externe opbrengsten binnen te halen: subsidies voor natuur, monumenten, sociaal beleid, verkeer, toerisme, recreatie en landschap. Ik raad mijn opvolgers aan om daar vooral mee door te gaan. Renkum heeft veel goede plannen en projecten. Andere overheden, bedrijfsleven en ook particuliere organisaties en individuele particulieren zijn regelmatig op zoek naar mogelijkheden om hun beleid en doelstellingen gerealiseerd te krijgen. En daar liggen ook in de toekomst goede kansen voor Renkum.

Verwar de doelen en de middelen niet
In het kader van de aanstaande bezuinigingsdiscussie wil ik graag het volgende opmerken; gemeenteraad en college: verhef de middelen niet tot doel. De doel – middelen verwisseling is een van de grote valkuilen van het openbaar bestuur. Als voormalig lid van de Gelderse Commissie voor Beleidsevaluatie viel mij dat ook in Renkum regelmatig op. Twee voorbeelden: niet de bibliotheek is het doel maar onder meer het tegengaan van laaggeletterdheid bij inwoners en het bieden aan inwoners van kansen om informatie en kennis te verwerven. Niet het Multifunctioneel Centrum (MFC) in Renkum is het doel maar juist het scheppen van mogelijkheden opdat zoveel mogelijk inwoners cultureel en sportief letterlijk in beweging komen. De vraag dient allereerst gesteld te worden of MFC en bibliotheek als voorziening wel de beste middelen zijn om deze doelen te bereiken. Ook meer in zijn algemeenheid dient mijns inziens de discussie over verdere bezuinigingen op deze wijze te verlopen.

Hoedt u voor de afrekenmeesters
Door mijn bril bezien lijkt het er, zoals nu geformuleerd, op dat het voortaan rekenmeesters zijn die Renkum gaan besturen. Dat zou jammer zijn want van rekenen naar afrekenen is slecht een toevoeging van twee letters. En die kant gaat het maar al te vaak op. Mijn advies is om de inhoud centraal te blijven stellen en de euro’s daarop af te stemmen. En nu investeren in duurzame oplossingen betekent meestal in de toekomst besparen op de exploitatie. Juist voor die duurzame investeringen is het vaak mogelijk om subsidies te verwerven. Een mooi voorbeeld is de realisatie van de uitkijktoren op de Boersberg. De duurste variant is gerealiseerd, met minimale gemeentelijke middelen en relatief beperkte onderhoudskosten.

Met de rug naar het gemeentehuis
Contact met de werkvloer heb ik altijd zeer belangrijk gevonden. De eigen medewerkers aan de basis en alle vrijwilligers zorgen ervoor dat de gemeente marcheert. Daarom was ik ook vaak 'buiten' te vinden waar het belangrijkste werk gebeurt. Van buiten naar binnen werken is van groot belang. Het wethouderswerk moet voor een groot deel met de rug naar het gemeentehuis gebeuren en dat geldt zeker ook voor het raadswerk. Het viel mij op dat ik voor de verkiezingen bij allerlei activiteiten struikelde over de (kandidaat) raadsleden. Terwijl ik bij activiteiten na de verkiezingen, zoals de bijeenkomst over het Ruimte voor de Rivier project, Doorwerthse Waarden of de Boomfeestdag geen of amper raadsleden mocht ontmoeten.

De eigen medewerkers aan de basis , maar ook betrokken inwoners heb ik altijd als mijn ogen en oren beschouwd. Voor bestuurders en volksvertegenwoordigers zijn ze onmisbaar. Daarom was ik ook regelmatig te vinden op Veentjesbrug en daarom heb ik daar in de kantine gisterenmiddag al met veel plezier, maar ook met spijt, afscheid genomen van de medewerkers van de buitendienst van Wijkbeheer en het Milieu Educatie Centrum. Ik kan u verzekeren dat het gisterenmiddag een warm en emotioneel afscheid was.

Van het volk
Dames en heren, Dirk betekent in het Germaans ‘van het volk’. Door, van, voor en met inwoners is altijd mijn aanpak en werkwijze geweest.  Wie weet heeft het wel met die Germaanse betekenis van mijn naam te maken. Onlangs kwam ik overigens de volgende uitspraak van Socrates tegen: “De sociale stabiliteit wordt bevorderd als burgers invloed kunnen uitoefenen op kwesties die hun eigen leven en welzijn betreffen”. Dit geeft goed weer hoe ik heb willen werken en inwoners heb willen betrekken.

Bestuurlijke handen en rad van tong
Mijn vader was een mens die met zijn handen wilde maken wat zijn ogen zagen. Ikzelf heb dat eigenlijk ook. Wat mijn bestuurlijke ogen zien willen mijn bestuurlijke handen maken. Ik snap heel goed dat de gemeentesecretaris en de managers daar wel eens een stokje voor staken. Ze kwamen handen tekort!
Heb ik mijn manier van werken van mijn vader meegekregen, dat ik volgens velen nog al scherp en rad van tong ben heb ik zonder meer van mijn moeder overgenomen. En zo komen die met dank overerfde eigenschappen van mijn beide ouders mij over het algemeen uitstekend van pas.

Succesvolle periode
Ik heb de kans gekregen om veel tot stand te brengen. Een paar successen wil ik hier graag  even noemen:
Het dankzij de genereuze bijdrage van Cees Gerritsen op gang brengen van het herstel van Bato’s Wijk,
De Minimaconferentie en het minimabeleid,
Een uitvoeringsgericht water en rioleringsbeleid, met landelijke en Europese uitstraling,
Het verkeers- en vervoersplan met veel draagvlak,
De met succes afgeronde competities Groenste dorp van Europa en Schoonste gemeente van Nederland,
De aanpak ‘Groen moet je Sociaal doen’ van het gemeentelijk groenbeheer,
De vele voornamelijk extern gefinancierde landschapsprojecten zoals : passantenhaven, uitkijktoren, wandelpaden Rosandepolder, Nieuwe Renkumse Heide, laan- en erfbeplantingen, en onlangs nog de wandelbrug gecombineerd met het ecoduct over de A50,
Een uitvoeringsgerichte kadernota duurzaamheid, nota bene aangevuld met de raadsuitspraak dat Renkum zowel Fair Trade als Millenniumgemeente wil worden,
Ons succesvolle buurtbusproject, geweldig om met die vereniging te mogen samenwerken,
En niet in de laatste plaats de ontwikkeling van nieuwe natuur op de plek van het voormalige bedrijventerrein Beukenlaan. Als fractievoorzitter van GroenLinks in de Gelderse Staten stond ik mede aan de wieg hiervan. Volgend jaar is het project na een jaar of tien gereed en we blijven nog binnen het budget ook!

Succes gewenst
Dergelijke successen wens ik ook het nieuwe college:
Burgemeester Gebben, Jean Paul: blijf je vasthouden aan je persoonlijke invulling van de zeven leiderschapsregels van Covey. Je bent er al ver mee gekomen en ze kunnen jou en dus ook Renkum nog veel verder dragen!

Wethouder van Lent: hou de rekenmeesters in de gaten want volgens mij gaan in uw portefeuille de meeste euro’s om en bij het realiseren van bezuinigingen sta je dan al snel aan de lat. Hier spreekt de ervaring!

Wethouder Heinrich: Als nieuwe portefeuillehouder toerisme en recreatie, die niet van vakantie vieren houdt, zult u er maar aan moeten wennen dat velen dat wel doen en daarmee van groot belang zijn voor de Renkumse economie, ook onderdeel van uw portefeuille!

Wethouder Weeda: Ik raad u aan om de gemeente Renkum op de fiets tot in alle uithoeken te gaan verkennen. Mij is gebleken dat dat de manier is om ook de inwoners te leren kennen, waardoor je al snel niet meer gezien wordt als pottenkijkende wethouder van buiten!

Bedankt allemaal!
Bedankt Jean Paul, Erik, Nico en Titus voor de goede en collegiale samenwerking van de afgelopen jaren.
En natuurlijk ook dank aan de managers, de teamleiders en al die andere medewerkers. Ik hoop dat mijn belangrijkste motto ‘Het kan wel’ de rode draad blijft in jullie dagelijks handelen.
Bedankt leden en oud leden van de gemeenteraad voor het in mij gestelde vertrouwen en voor de goede samenwerking. Ik hoop dat ik voldoende heb laten zien dat het mij niet uitmaakte of u van coalitie of oppositie was. En zorgt u er vooral voor dat het gedoe in het gemeentehuis niet te veel beslag op u legt. In het gemeentehuis doen ze hun werk wel. Uw rol is juist ook gelegen in het van buiten naar binnen dragen van goede, duurzame initiatieven. Het campagne voeren, ik schreef het al in mijn weblog, moet juist na de verkiezingen doorgezet worden.
En bedankt ook aan al die honderden inwoners waar ik op welke wijze dan ook mee en voor gewerkt heb. Individueel, als straat, buurt, wijk of dorp. Als vereniging, stichting of bedrijf. Ik heb het u niet altijd naar de zin kunnen maken. Toch heb ik steeds geprobeerd om zoveel mogelijk ook met uw ogen en oren te oordelen en te beoordelen. Al zal ik daar vast niet altijd in geslaagd zijn.

Bedankt Sineke, Gary en Jitske voor jullie ondersteuning en de ruimte die ik kreeg om dit werk week in week uit gedurende 7 keer 24 uur te doen. Dit afscheid heeft minstens één voordeel. Na bijna 40 jaar met werkweken van 60 uur komt er nu meer tijd voor andere zaken. Dames en heren, de eerste fietsreizen worden momenteel gepland.

Bedankt voor het cadeau. Een geldbedrag van 500 euro voor Amma Lamai. De voormalig Apeldoornse Tine Haaima is onder deze naam al meer dan 25 jaar actief voor ongehuwde moeders en hun baby’s in Kandy op Sri Lanka. Ik ga het bedrag verdubbelen. En als wij de komende tijd een keer gaan fietsen op Sri Lanka zullen we het geld zelf overhandigen.


Alleen ga je sneller, samen kom je verder....
Dames en heren. Wethouder Dirk is niet meer. Mijn wekelijkse weblog www.wethouderdirk.nl zal ook verdwijnen. Deze toespraak vult straks de laatste aflevering. Het goede nieuws is dat Dirk blijft. Zou ik waar dan ook een bijdrage kunnen leveren aan het op gang brengen van maatschappelijke of landschappelijke veranderingen, doet u dan gerust een beroep op mij.

Ik sluit af met een tekst die ik aantrof op een nota van Harry Boersma, voormalig medewerker van onze gemeente en destijds projectleider Renkums Beekdal.
‘Alleen ga je sneller, samen kom je verder’ staat er op dat rapport over grondzaken.
Als fietsreizigers kunnen wij u verzekeren dat dit klopt als een bus. Laat dit dan ook de komende jaren het leidende motto zijn voor iedereen in de gemeente Renkum.

Dames en heren, dank voor uw aandacht, het ga u allen en de gemeente Renkum meer dan goed!