Op de Klimaatavond op 3 oktober 2011 waren 25 belangstellenden uit Renkum en omliggende gemeenten. Er waren twee sprekers uitgenodigd: Niels van den Berge (2e kamer fractie GroenLinks) en Menno van Munster (LED-ondernemer uit Renkum). Beide jonge sprekers hielden een interessant en bevlogen verhaal dat een levendige discussie uitlokte.

 

Raadslid Charlotte de Roo presenteerde de avond en begon met in herinnering te roepen dat 1 jaar geleden de klimaatgroep een avond over zonne energie had georganiseerd. Concreet idee was toen om de bibliotheek van Oosterbeek vol te zetten met zonnepanelen. De directrice van de Bibliotheek is daar voor, maar wil en kan het niet 100 % zelf financieren. Recent heeft het college van B&W in de vorm van wethouder Weeda ( PvdA) toegezegd financiering te willen zoeken in de subsidiestroom van de Regiocontracten voor de Stadsregio Arnhem-Nijmegen (Renkum is een van de 20 gemeenten van de stadsregio).

Inleiding door Niels van den Berge
Niels schetste het nationale politieke klimaat waarin de milieuproblematiek momenteel wordt aangepakt. Dat is een somber plaatje. De landelijke overheid laat het afweten.

De meeste activiteiten voor het bevorderen van een goed klimaatbeleid worden door de Europese Unie ondernomen. Zij hebben een stip op de horizon gezet: 80 tot 95 % minder broeikasgassen in 2050. Ook heeft de EU besloten dat in 2020 20 % van de energie hernieuwbaar zal zijn (In Nederland 14 % in andere landen meer).

De provincie Gelderland krijgt een tweede plaats. Gelderland heeft een goed beleid, hoewel de uitvoering niet lekker loopt.

Een derde plaats verdient de gemeente Renkum. Deze heeft dankzij het vorige college van B&W (waar GroenLinks de wethouder Duurzaamheid leverde in de persoon van Dirk van Uitert) een goede integrale milieu nota. Maar ook hier geldt dat de uitvoering van het huidige college zonder GroenLinks veel te wensen overlaat.

Volgens Niels is het van belang er zorg voor te dragen dat de bestaande groene bedrijven in Nederland niet kopje ondergaan, zodat niet de hele infrastructuur kapot is als het politieke klimaat weer gezonder is. Niels raadt aan:

  1. Lokale ondernemers te organiseren en projecten op te starten zodat kennis up to date blijft.

  2. Gemeentelijke regelgeving aan te passen, zodat innovatie ruimte krijgt

  3. Het partij netwerk meer te benutten en meer samen te werken met buur gemeenten, immers er wordt veel beslist in het samenwerkingsverband van de Stadsregio.

Waar staat de burger in deze problematiek? Die plaats is complex, goed milieubeleid is een combinatie van regelgeving en kennis. Wel kan de burger energiebesparende maatregelen treffen zoals isoleren, spaarlampen etc. en bewust zijn in zijn consumptie en koopgedrag. En natuurlijk op de juiste partij stemmen.

Inleiding door Menno van Munster
Menno onthulde ons de geheimen van de LED. Een led (Light Emitting Diode) is een halfgeleidercomponent die licht uitzendt als er een elektrische stroom doorheen wordt gestuurd. De halfgeleider bestaat uit silicium. Soms wordt LED verlichting van een beetje fosfor voorzien om het klassieke ietwat gele licht van de oude vertrouwde gloeilamp te evenaren. Fosfor is helaas niet zo'n milieuvriendelijke stof. Maar LED kan ook zonder fosfor functioneren en alle kleuren licht produceren.

Een ledlamp (led-systeem) is opgebouwd uit een groep van leds verpakt in een plastic omhulling (primaire optiek) en voorzien van een driver (voeding en dimmer) al of niet ondergebracht in een armatuur. De lichtstroom, lichtsterkte en kleur weergave worden in eerste instantie bepaald door de toegepaste leds, de stralingshoek. Armatuur en voeding of dimmer spelen ook een belangrijke rol. Er bestaat geen “standaard led”. De fabricage van led lampen is high technologie. Inmiddels is LED al toe aan de achtste of negende generatie en komt er steeds meer LED verlichting op de markt.

Om de prestaties van een led lamp te kunnen vergelijken, zowel onderling als met andere soorten lichtbronnen, wordt gebruik gemaakt van het begrip lumen per watt (lm/W) en Lux. Lumen is de eenheid van lichtstroom, watt is de dimensie voor het opgenomen vermogen en lux is de verlichtingssterkte, 1 lumen per vierkante meter (m2) is 1 Lux. Bij lampen gemeten op een afstand van 1 meter van de lichtbron. Stel: de lichtbron bevindt zich op 2 meter boven de werkplek dan is de verlichtingssterkte ¼ ten opzichte van 1 meter boven werkplek.

De techniek en het gedrag van een led lamp is totaal anders dan die van een gloeilamp of een spaarlamp. Ook de stroomleverancier krijgt te maken met een andere effecten op zijn spanningsnetwerk. Maar het gaat voor dit verslag te ver in de techniek.

 

De levensduur van LED is veel langer dan die van gloeilampen en ook langer dan die van spaarlampen.

 

Globaal overzicht van verlichtingssterkte

Daglicht (indirect zonlicht)

10.000 tot 20.000 Lux (lm/m2)

Op daadwerkelijke werkplek (kantoor)

500 Lux (lm/m2)

Op tekentafel en vergelijkbare situaties

1000 Lux (lm/m2)

 

Stel lichtbron 2 meter boven werkplek kantoor:

Gloeilamp

12 lm/W nodig 160 watt

Halogeenspot

20 lm/W nodig 100 watt

Spaarlamp

55 lm/W nodig 35 watt

TL-buis

70 lm/W nodig 30 watt

Natriumlamp (verlichting bedrijventerreinen)

120 -200 lm/W niet geschikt voor werkplek

LED-verlichting (generatie 2011)

50 - 75 lm/W nodig 40 – 27 watt

“Naakte led” augustus 2011

“Naakte led” momenteel veel gebruikt

80 – 140 lm/W

25 - 45 lm/W

 

Voorlopige conclusies

  • De led lamp is veelbelovend maar nog lang niet uitontwikkeld; sommige LEDs zijn energiezuiniger dan spaarlampen;

  • Ontwikkelingen gaan hard, dat houdt in dat de huidige techniek snel verouderd.

  • Per toepassing moet bekeken worden of Led een redelijk alternatief is. Momenteel is Led wel interessant voor straatverlichting en verkeerslichten, reclameborden, zaklampen etc.

  • Voor huishoudelijk gebruik is de Led lamp nog geen automatisch alternatief voor de spaarlamp en de TL; De ledlamp is duur in aanschaf, maar gaat heel lang mee.

  • Er zijn veel inferieure ledproducten op de markt; Menno raadt mensen die LED willen kopen aan om dat via Misterled.nl te doen. Dat doet hij zelf ook. Menno levert LED producten voor de zakelijke markt.

  • De ledlamp is chemisch afval, net als de spaarlamp. In de spaarlamp zit kwik, dat zoals bekend een zeer giftige stof is. In goedkope LED zit soms fosfor. In elke LED zit elektronica. Daarom moet Led ook apart worden ingeleverd en mag niet bij het rest afval.

 

Charlotte de Roo sloot de avond af met te zeggen dat de GroenLinks fractie zich inzet voor het sterker gebruik maken van LED in de openbare verlichting door de gemeente Renkum.