Crisistijd vergt en geeft creativiteit! Bescherm de Renkumse kostbare en kwetsbare kant.
Daar staat GL duidelijk voor – en dit college duidelijk niet. Dat zijn de kernpunten die we op de raadscommissievergadering vandaag naar voren brengen. In dit artikel lees je de hele bijdrage.
Het onderwerp ‘ombuigingen’ wordt er een met een steeds triester randje:
- zonder inhoudelijke prioritering, maar alleen een coalitieakkoord als maatlat
- met een proces van burgerparticipatie dat die naam niet verdient
- kijkbrillen die blootleggen dat we niet willen discussiëren over de positie van de gemeentelijke overheid in de Renkumse samenleving
- een opdracht aan het college voor een keuzepakket dat het college naast zich neerlegt
- en nu een lijst met het verzoek per stuk ja of nee te zeggen
- en een worst voor (deskundige) inwoners dat ze mee zouden mogen praten.
Voorzitter, de kruik gaat zo lang te water tot ie barst. Je kan nog langer knijpen maar uiteindelijk heb je zoveel wegbezuinigd dat je sociale samenhang een uiteenvallend netwerk blijkt te zijn. Dan wordt het zichtbaar dat we minima, mensen met achterstanden tot de arbeidsmarkt, jongeren die een huis of werk zoeken, ouderen met te weinig zorg en aanspraak, mensen met functiebeperkingen in de kou (hebben) laten staan. Ons groene goud is dan niet meer dan een bladderend laagje goudverf op tin. Dan gaan onze belangrijke economische en ecologische factoren verloren en later zal het herstellen en repareren ons veel meer kosten. Het college stelt voor het motto van de wmo: kanteling toe te passen op alles. Dat is een interessant beleidsdebat: nu is dat te kort door de bocht en ondoordacht, dan vallen er grote brokken.
Het is het laatste moment dat we het beleid van dit college nog kunnen ombuigen en dat zou eigenlijk onze gezamenlijke opdracht in deze commissie en in de raad moeten zijn..
Voorzitter, het is bekend, vanaf 2009 heeft GroenLinks gevraagd om een gedegen visie en echte ombuigingen. Daarom leg ik hier onze uitgangspunten neer, die gaan over waar wel en niet op bezuinigen, die gaan over integraliteit, die gaan over inkomsten, die gaan over investeren om duurzaam te besparen:
We willen niet verder bezuinigen op alle terreinen die vanuit Den Haag al volledig in elkaar worden gedrukt of weggedrukt: minima, werken naar vermogen, schuldhulp, wmo, awbz, jeugdzorg straks. Dan pakken we de kwetsbare inwoners dubbel hard, nu en in de toekomst. We weten niet hoeveel mensen we driedubbel in de hoek duwen of in hun mogelijkheden beperken. We weten niet wat de inkomens- en participatie-effecten zijn van de verschillende maatregelen, niet per stuk en niet in samenhang. We kunnen niet overzien wat we aan flankerend beleid (noem het frictie-opvang) in moeten zetten, ook bij onze partners zoals Solidez. We maken geen serieus werk van doelgroepenbeleid zoals via de Renkumcard. We hebben geen idee over de schade of extra kosten die ontstaan op deze zelfde of andere beleidsterreinen. En het college durft, terwijl het land in rep en roer is, te noemen dat ze bij de decentralisaties nog wel meer kunnen bezuinigen dan Den Haag ons al afneemt. Maar we hebben geen visie over hoe en met welke gemeenten we samen werken : foodvalley of stadsregio. Niet op het gebied van de gemeente-overstijgende vragen en niet uit efficiency overwegingen. Met dergelijke besluiten dreigt na ons een enorme zondvloed.
Dit geldt ook de onderwerpen die u voorstelt over te willen laten aan particulieren, wijken, ondernemers: groen, verkeer, openbare ruimte etc. Alles wat kwetsbaar is, is weerloos en verdient onze zorgplicht: als je wat je lief is kapot laat gaan krijg je het nooit meer terug. Hier geldt hetzelfde als we hierboven al hebben genoemd en al heeft het groen geen eigen stem, gelukkig zien veel inwoners met ons wat er fout gaat in het landschap, de natuur, het bos als je zo bezuinigt. Maar u maakt het hen wel heel moeilijk om mee te doen en samen verantwoordelijkheid te nemen voor onze openbare ruimte en onze prachtige omgeving en voorzieningen.
We missen de mogelijkheden om binnen onze grenzen meer inkomsten te creëren. Het gaat om creativiteit en om geld dat we onszelf en daarmee de kwetsbare inwoners onterecht onthouden. De ozb moeten we echt gewoon mee laten stijgen want jaarlijks zouden we daardoor 3 a 4 ton minder hoeven te bezuinigen en dat is 40% van wat nog open staat. En uiteraard zullen we een inhaalactie moeten plegen op wat we hebben laten liggen. Je mag niet de zwakste schouders op laten draaien voor het ontzien van de huizenbezitters. Huizen, die in onze gemeente gemiddeld behoren tot de duurste van Nederland. Zeker als je denkt zo hard te moeten bezuinigen naar de minima en je solidariteit en rechtvaardigheid belangrijk vindt mag je daar niet langer voor weglopen.
We vinden het onbespreekbaar dat niet alle onderwerpen nu in 1 keer in dit overzicht zijn meegenomen. Het gaat om de onderwerpen die al eerder in de overzichten stonden: dus ook sport, vastgoedonderhoud of verkoop, onderwijshuisvesting. Maar ook geen onderwerpen via andere plannen er buiten houden of erin fietsen: het subsidie- en tarievensysteem. Bij echt willen ombuigen hoort ook een permanente ruimhartige scan op thema’s die vanuit de gewenste filosofie (of is het coalitie-akkoord) tot nu toe niet zijn meegenomen: afval, vergunningverlening & handhaving en veiligheid. Het belang van een integrale afweging van alle onderwerpen moet voorop staan om een eerlijke en open afweging van de effecten te kunnen maken. En daarin willen we niet dat er met meerdere maten wordt gemeten.
We willen dat we grote uitgaven, geld dat we weggeven in deze tijden driedubbel tegen het licht houden. We betalen bijna een kwart miljoen aan (ook al is dat dan in porties van 40.000 per jaar) een hockeyveld zonder dat we het afmeten tegen mogelijke besparingen in de sport, onderhoud of energie. We wilden bijna 3 ton per jaar gaan betalen aan een centrum landschap kunst en cultuur, zonder de turn of invest scherp te hebben. We bouwen een school die al snel te groot zal zijn. De komende jaren staan we voor meer van dergelijke keuzes die we soms al deels in gang hebben gezet: ook die durven te heroverwegen moet nu gebeuren, zeker wat betreft de structurele financiële last.
De lijst lijkt gevuld met bezuinigingen die niet zijn doorgerekend, maar meer zijn opgenomen om de cijfers (tot de 882.000) laten kloppen. Het gaat om onderwerpen die nooit gaan lukken, zoals: de 38.000 voor de maaltijdservice, de 68.000 voor het afstoten van het bosbeheer. Dat gaat nooit lukken of gebeuren; wie houdt u voor het lapje, gewoon niet doen. U geeft aan nog geen beeld te hebben van invoeringskosten, u doet net of er geen extra druk ontstaat op het gemeentelijk apparaat. Wat u met de ene hand in een bezuinigingstabel opneemt, loopt er aan de andere kant weer uit: de begroting zoals deze nu door het college is opgesteld is gewoon niet robuust. Enerzijds claimt het college dat het meer kan bezuinigen dan Den Haag, dat lijkt ons bijna onmogelijk of moet leiden tot meer armoede. Anderzijds ontbreken in dit verhaal van het college frictiekosten en worden opbrengsten te rooskleurig voorgesteld. Daarmee vallen straks zowel de uitgaven en inkomsten tegen!
Wij kiezen ook voor anders bezuinigen en dat is duurzaam investeren. Ofwel flink investeren in anders werken en kosten durven maken via een investering om later te besparen. Het zijn bijna klassieke voorbeelden: zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen of semipublieke gebouwen zoals de bieb waar wij als gemeente goedkope duurzame stroom kunnen opwekken. Dan dalen de energielasten en dat is goed voor de portemonnee van de burgers. Beter afval sorteren en daarop investeren scheelt afvalkosten en vermindert de kosten van de afvalstoffenheffing.
Efficiënter multigebruik van schoolgebouwen, samen kosten delen en meer ambities realiseren.
Het is niet alleen duurzamer, maar eerlijker en bespaart voor organisaties en inwoners iedereen de kosten. De overheid die vooruitkijkt, die missen we hier ). We zien hoeveel geld er in de reserves zit, we weten dat er veel cofinancieringsmogelijkheden zijn en we verwachten van het college dat deze worden vrijgemaakt en aangeboord.
Wij vroegen ons lang af of het college zelf niet goed meer weet waar het mee bezig is. Maar helaas jawel; alles wat groengoud is weg bezuinigen, het arme deel van Renkum aan de kant zetten en elke toekomstinvestering plat leggen. U begrijpt dat we de lijst van 22 punten fors willen amenderen en het college op willen dragen zelf en werkelijk om te buigen.