Waarom de gemeenteraad van Renkum tegen het bouwen van een huis aan de Hartsenseweg is

Op 1 november heeft de meerderheid van de gemeenteraad tegen de wijziging van het bestemmingsplan gestemd, dat het bouwen van een huis aan de Hartenseweg 7, in de Renkumse Poort, mogelijk moest maken. Eerder had de raad ook al tegen het plan gestemd, maar de Raad van State gaf de opdracht om het nog eens over te doen en dan met een goed onderbouwd bestuurlijk besluit te komen. Dat kostte tijd. Het is geen eenvoudige afweging geweest en wij willen de overwegingen hier bondig uitleggen.

Veel inwoners en ook de meeste raadsleden waren verbaasd toen ze alweer jaren geleden van het plan hoorden: er wordt voor veel geld een mooie, robuuste ecologische verbindingszone tussen midden Veluwe en de Rijn aangelegd en nu wil iemand daar een huis in bouwen?

De Renkumse Poort
Rond 2000 ontstond het plan tot het leggen van natuurlijke verbindingen tussen het midden van de Veluwe en rivieroevers. Dit plan heet Veluwe2010. De verbindingen worden poorten genoemd. Er is een poort noordelijk, naar de randmeren, er is een poort naar de IJssel en er is een poort naar de Neder-Rijn: dat is de Renkumse Poort en die volgt onder andere het Renkums Beekdal. Het wordt ook wel Herten aan de Rijn genoemd, omdat het edelhert een soort icoon is. (Edelherten zijn nu “gevangen” op de Veluwe, het zijn geen bosdieren – met hun grote gewei is dat lastig – en ze houden van gras en rivieroevers. Voor die dieren is het bos een plek om zich te verschuilen.)
Middenin het Renkums Beekdal lag het industrieterrein Beukenlaan. Dat is opgeruimd; een uniek project in Nederland. In 2013 was de klus geklaard. Ondertussen werden ecoducten en wildpassages gebouwd over snelwegen en andere wegen. Het landbouwgebied Reijerscamp is natuur geworden. En het edelhert is daar al gesignaleerd. Volgend jaar begint Provincie Gelderland met de aanleg van een grote, ruime passage onder de N225. De Poort van Renkum is namelijk nog niet af. Naar schatting kost het al met al rond de honderd miljoen euro.

Hartenseweg 7
Waar het industrieterrein is weggehaald vormt de Hartenseweg een vernauwing, een flessenhals, in het gebied. Er liggen (nog) drie woningen aan deze weg. We weten dat het projectteam, dat toentertijd het industrieterrein saneerde, overwoog om ook de woningen weg te halen. Maar het budget was ontoereikend en men vreesde grote weerstand: het verhuizen van een industrieterrein was al bijzonder en als men nu ook inwoners wilde verplaatsen… Nee, in die tijd – we spreken dus over ruim twintig jaar geleden – was dat nog een stap te ver. Men berustte in een nauwe doorgang oostelijk van Hartenseweg 5.
Gemeente Renkum bestemde de terreinen als natuur met agrarisch gebruik. Provincie Gelderland bestemde het gebied van Neder-Rijn tot aan de Hartenseweg als Gelders Natuurnetwerk en langs de weg, waar de woningen staan, als Groene Ontwikkelingszone. Noordelijk was het al Natura2000.
Op de plek die aangeduid wordt met Hartenseweg 7 staat nu een schuur. Daar wil men een woning van maken. In termen van ruimtelijke ordening heet dat een functiewijziging: er staat al een gebouw, alleen het gebruik wordt anders. Nu is het niet zo dat overal in Nederland, waar legaal schuren staan, deze opeens in woningen kunnen worden veranderd. En zeker niet in dit gebied.

Groene Ontwikkelingszone
Omdat dit stuk Hartenseweg middenin het natuurgebied de Renkumse Poort ligt, gelden er andere regels. In de Omgevingsverordening van de Provincie Gelderland staat wat een Groene Ontwikkelingszone is en waaraan moet worden voldaan als men iets wil. De Omgevingsverordening heeft de status van wet. En voor de Groene Ontwikkelingszone betekent dit dat bij het realiseren van plannen de natuurwaarden substantieel, nu en in de toekomst, moeten verbeteren. Sowieso zou het uniek zijn dat een woonhuis de natuurwaarden vergroot, maar onderzoek, dat de gemeenteraad van Renkum heeft laten uitvoeren, geeft aan dat het bouwen van een huis op die plek op bepaalde punten neutraal “scoort” en op punten verslechtert. Maar absoluut geen verbetering. Een extra woning in de flessenhals maakt de kans klein dat wild, waaronder de edelherten, ooit via de beoogde route naar de Rijn komt. En die woning blijft er heel lang staan. En ja, op elke regel zijn uitzonderingen: zo kan van de bepalingen van de Groene Ontwikkelingszonde worden afgeweken als er echt geen andere plek is om het bouwplan te realiseren. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan een hoogspanningsmast. Voor de woning die de initiatiefnemer wil bouwen zijn in of buiten de gemeente Renkum ongetwijfeld andere plekken te vinden. Maar de Renkumse Poort kan niet worden verplaatst.

Er spelen nog meer aspecten dan hiervoor (o.a. dat bewoonster van Hartenseweg 5 de wens heeft geuit dat na haar overlijden de woning wordt gesloopt en het terrein natuur wordt) genoemd maar dit zijn de hoofdlijnen. Daarom heeft de meerderheid van de gemeenteraad van Renkum tegen de wijziging van het bestemmingsplan gestemd.

Geïnteresseerden kunnen de volledige onderbouwing van het besluit vinden op de website van Gemeente Renkum. Het derde vergaderstuk heet 'Onderbouwing Afwijzing Bestemmingsplanwijziging Hartenseweg 7 dd 1 november 2023' Dat kan je downloaden, veertien pagina's boeiende tekst.
 

Fracties van GemeenteBelangen, Fractie John Bartels, CDA, RRR en GroenLinks, tezamen goed voor 13 tegen-stemmen. Vóór de bestemmingsplanwijziging waren PvdA, D66 en VVD, tezamen 9 stemmen. Één raadslid was afwezig.