Een fikse John Deere op het land - foto: PxHere
Een hele grote John Deere - foto: PxHere

De waterhuishouding in Nederland is een puzzel. Er wordt meer dan vroeger via gemalen weggepompt omdat de boeren met steeds grotere en zwaardere machines op het land rijden. Dit is letterlijk water naar de zee brengen.
En verder neemt de behoefte aan schoon drinkwater toe. Niet zozeer door meer inwoners, nee, wij willen vooral bij warm weer meer water verbruiken. Een bad in de tuin, de tuin sproeien, vaker een douche en drinken. Ook dat water wordt opgepompt, maar dan door waterleidingmaatschappijen.

Het oppompen van drinkwater uit diepere bodemlagen, zorgt er voor dat beken droogvallen. En dat heeft weer consequenties voor de hele biotoop: water minnende dieren – of het nu kikkers, slangen of insecten als libellen en juffers zijn – ze verdwijnen en daarmee ook weer insectenetende vogels. Enzovoorts.

In droge tijden wordt er in sommige delen van het land al een beroep gedaan op de inwoners om de tuin niet te besproeien.

Dus: Wat kunnen we zelf doen?

Onderhoudsarmoe in Nederland
Foto's met toestemming van @onderhoudsarmoe (Twitter)
  1. Okay, als je je hele tuin hebt betegeld, heb je geen planten die kunnen verdrogen. Maar het is dan ook veel en veel warmer voor jezelf. Dus verwijder zo veel mogelijk stenen en tegels. Laat de regen in de grond lopen.
  2. Besproei je tuin alleen als het hoog nodig is. Als je vaak besproeit, wortelen de planten minder diep en worden ze dus kwetsbaar voor droogte. Plaag de planten, daag ze uit dieper te groeien.
    En als je sproeit, sproei dan ’s avonds, als de zon weg is.
  3. Kies planten die bij je tuin passen. Heb je arme zandgrond en op het zuiden, dan kies je andere planten dan wanneer je in een polder woont.
  4. Hark je tuin niet aan. Een lekkere bovenlaag van verrot of half verrot blad en plantenresten werkt niet alleen als een spons, waardoor het water langzaam de grond in sijpelt; het schermt ook de onderliggende grond af tegen de verzengende hitte van de zon.
    Dus in het vroege voorjaar de afgestorven planten gewoon laten staan of anders ergens begin maart met de hand afbreken en op de grond laten vallen. Het composteert, er gaan allerlei insecten in zitten en het is voedsel voor de weer opkomende en groeiende planten.
  5. Planten regenwater geven is beter dan kraanwater. Kraanwater is voor de planten te zeer gezuiverd.
  6. Ontkoppel je regenpijpen. Leg een netwerk van pijp of slang met gaten door de tuin – het beste is net onder de oppervlakte ingraven.
  7. Vang regenwater op. Dat kan met een eenvoudige regenton of fraaie regenzuil. Maar je kunt ook een stapje verder gaan. Sla regenwater op in een vijver of ondergrondse tank en gebruik dat water om de tuin te besproeien of de auto te wassen, de wc mee door te spoelen en je kan er zelfs de was mee doen.
Cisterne Romane in Fermo (IT) - Diego Baglieri - Commons Wikimedia
Cisterne Romane in Fermo (IT) - Diego Baglieri - Commons Wikimedia

De volken die rond de Middellandse Zee leefden hadden al de cisternen: ondergrondse waterkelders. Misschien bekend geworden door de Romeinse bouwwerken, maar de oudste aangetroffen cisterne is van zevenduizend jaar geleden.

Onregelmatige regenval, moeilijk te bereiken grondwater, uitdrogende bronnen en beken. Het was toentertijd voldoende reden om water ondergronds, onder gebouwen, op te slaan. En dat Mediterrane weer kennen we nu in Nederland.
De enige cisterne die we in ons land kennen is er een van 200 m3 die in 1551 in Veere aangelegd, omdat handelaren klaagden over de slechte watervoorziening. Het was tot 1938 in gebruik. Pas toen werd Veere op de waterleiding aangesloten.

Of het nu het verbranden van fossiele brandstof als aardgas is of verstandig omgaan met water: wij moeten veranderen omdat het klimaat verandert. We moeten van het gas af of over op groen gas. En waarom nu ook niet waterkelders bouwen?
Bij nieuwbouw en grote verbouw moeten ondergrondse watertanks worden aangelegd van zeventig kubieke meter of meer, dat is 70.000 liter. Dat mag onder de woning, dat mag naast de woning, onder een pad. Daar kan je je tuin mee sproeien en/of de wc mee doortrekken en zelfs de was mee doen. Want als je jaarrond opgevangen regenwater gebruikt loont het niet alleen voor het milieu, maar ook voor de portemonnee.

Binnenkort praat de Gemeenteraad van Renkum over de plannen (ambities) voor water en riolering. Dan gaat het ook over hoe om te gaan met hemelwater en hoe afgekoppeld water in droge periodes kan worden gebruikt.

GroenLinks gaat het idee voor waterkelders bij nieuwbouw en grote verbouw inbrengen.